25 december komt eraan en daarmee ook de lading iconen, kleuren en symbolen van Kerstmis! Kerstmannen duiken op in etalages en advertenties, kerstbomen verschijnen in flats en op pleinen, sterretjes, snoepjes en cadeautjes sieren huizen. Veel van deze symbolen van Kerstmis beschouwen we als vanzelfsprekend en voor ons is het alsof ze altijd al hebben bestaan. Maar dat is niet altijd het geval: sommige kerstsymbolen zijn heel nieuw en hebben weinig te maken met religieuze traditie, terwijl andere lijken terug te gaan tot die nacht in het jaar nul.
Dus hier is ons overzicht van kerstsymbolen en -kleuren waarin we je een paar interessante feiten vertellen over hoe ze zijn ontstaan en waarom we ze gebruiken!
Symbolen van Kerstmis: de kerstman
De koning van de kerstsymbolen is ongetwijfeld hij: de kerstman! De oude man met de baard, mollig en in het rood gekleed die links en rechts cadeautjes uitdeelt, lijkt er altijd al te zijn geweest en toch… wist je dat hij waarschijnlijk een van de nieuwste symbolen van Kerstmis is?
In zijn huidige en bekendste gedaante verscheen hij pas zo’n honderd jaar geleden. Het is 1910 in de Verenigde Staten en sommige frisdrankmerken beginnen de kerstman te gebruiken in hun kerstreclames. In een cartoon uit 1915, gepubliceerd in een krant in San Francisco, is dit symbool van Kerstmis voor het eerst te zien met een lading White Rock mineraalwater tussen zijn cadeautjes. Daarna kwamen de iconische en onvergetelijke Coca-Cola advertenties in de jaren 1930, dankzij welke de kerstman een wereldberoemd kerstsymbool werd.
Een laatste curiositeit over het beroemdste kerstsymbool: een van de eersten die de kerstman beschreef in zijn klassieke sleetocht over de stad waarbij hij cadeautjes uitdeelde (hoewel de kerstman er in die tijd anders uitzag en gekleed ging) was de Amerikaanse schrijver Washington Irving in een verhaal uit 1809. Een andere uitvinding van dezelfde schrijver was de griezelige ruiter zonder hoofd die werd beschreven in The Mystery of Sleepy Hollow.
Symbolen van Kerstmis: de kerstboom
In de opsomming van kerstsymbolen vinden we ook de kerstboom! De traditie om met Kerstmis een boom te versieren met versieringen en snoepjes is waarschijnlijk ontstaan in Duitsland: volgens de legende besloten de bakkers van Freiburg in 1419 om appels, wafels, peperkoek en ander snoepgoed aan de boom te hangen en te voorkomen dat de kinderen van de stad deze tot Oudejaarsavond zouden aanraken. De eerste persoon die echter kaarsen ophing, schijnt Maarten Luther te zijn geweest, geïnspireerd door de barre sterrennachten in de Duitse bossen.
Het ontstaan van dit kerstsymbool is verloren gegaan in de legende, maar we weten nu dat de export van kerstbomen heel wat waard is! In Europa zijn Duitsland, Frankrijk en Denemarken de grootste producenten van kerstbomen, terwijl de Canadese provincie Nova Scotia verreweg de grootste exporteur van kerstbomen naar Amerika is.
Nog een laatste opmerking over het groenste kerstsymbool: een plastic boom is alleen ecologisch duurzamer dan een echte als je hem minstens 20 jaar lang niet weggooit.
Kleuren van Kerstmis: Rood, groen en goud
Rood, groen en goud zijn de kleuren van Kerstmis, geen twijfel mogelijk! Er is geen kaart of decoratie die niet minstens één van deze kleuren heeft en als we ze samen zien, komt er meteen een warme kerstsfeer in ons op.
Maar is daar een reden voor? Zoals elk kerstsymbool hebben ook de kerstkleuren een lange traditie achter zich. Rood symboliseert het bloed van Christus, het is de kleur van vitaliteit en koninklijkheid. Het is de belangrijkste kerstkleur.
Groen is de kleur van Kerstmis en staat voor leven en hoop. Groen zijn enkele van de symbolen van Kerstmis, zoals de altijd groene dennenboom.
Tot slot vertegenwoordigt goud onder de kerstkleuren licht, rijkdom, soevereiniteit en, nogmaals, koninklijkheid. Het is misschien wel de meest traditionele kerstkleur.
Symbolen van Kerstmis: Geschenken
Wat zou Kerstmis zijn zonder cadeaus? Van alle symbolen van Kerstmis is dit waarschijnlijk het symbool dat tegenwoordig het nauwst verbonden is met de consumptiemaatschappij en het minst met de religieuze traditie, maar toch kon het niet ontbreken op onze lijst van kerstsymbolen.
Er wordt gezegd dat de traditie teruggaat tot het jaar Nul en dat er geschenken worden uitgewisseld om te herinneren aan de geschenken die de Wijzen naar Christus brachten. Maar het glinsterende papier waarmee we deze symbolen van Kerstmis vandaag de dag inpakken, heeft zeker een modernere oorsprong. Precies in 1917, toen de winkel van de gebroeders Hall in Kansas City een tekort kreeg aan de rode, groene en gouden stof die in die tijd werd gebruikt om cadeaus in te pakken. Om dit te verhelpen begonnen de gebroeders Hall een decoratief, glinsterend papier te gebruiken dat uit Frankrijk kwam en in die tijd werd gebruikt om brieven te versieren. Ze verkochten het voor 10 cent per stuk, het jaar daarop voor 25 cent per stuk. Het resultaat? Vandaag de dag is de inpakpapierindustrie in de Verenigde Staten ongeveer 3,2 miljoen dollar waard.
Maar naar alle waarschijnlijkheid werd het grootste kerstcadeau ooit gegeven zonder papier en lint. Weet je wat het is? Het Vrijheidsbeeld, door de Fransen aan de Amerikanen gegeven op Kerstmis 1886: een geschenk van maar liefst 225 ton dat tot op de dag van vandaag ongeëvenaard is!
En jij, ben jij klaar voor deze kerst? Aan welke kerstsymbolen en -kleuren ben jij het meest gehecht?